“Het heeft me een héle week beziggehouden”, zegt ze. En daar wil ze van af. Ze wil niet meer dat ze een hele week piekert over een kleine gebeurtenis. “ik wil dat veel sneller kunnen loslaten, Maar dat lukt me niet”.
Deze jonge Friese vrouw is een kei in piekeren. Dat kost haar enorm veel energie. Uiteindelijk lost ze dingen op, of lukt het haar wel om te praten over wat haar dwars zit. Dat is dapper van haar. En vaak is de kou dan weer uit de lucht, Maar vervolgens geeft ze zichzelf op haar kop: “Waarom moest dat nou een week duren?! En wat stelde je je weer aan, zie je nou wel dat het niks voorstelde, waarom maak je je toch zo druk?!“ En tja, ook dat kost haar weer veel energie. Geen wonder dat ze vaak zo moe is.
Kleine gebeurtenis, grote impact
Neem nou vorige week. Ze vertelt dat ze met 3 vriendinnen uit eten was, gezellig, niks aan de hand. Ze hadden nog niet besteld. De menukaarten lagen in het zicht, vlak achter een van de vriendinnen. Ze vroeg of die vriendin vast de menukaarten wilde pakken. “Doe ’t lekker zelf even!”, kaatste die vriendin meteen terug. Een grapje. En ze maken vaker harde grappen onder elkaar. Deze vriendin kan flink uit de hoek komen. Dat wéet ze. Maar toch.
“Ik sloeg helemaal dicht. Zei niks terug, deed of mijn neus bloedde, maar van binnen was ik compleet van slag. En de hele week daarna vroeg ik me alsmaar af: Wáarom zei ze dat? En: Stelde ik nou echt zo’n rare vraag? En waarom reageerde ik helemaal niet?!”
Herkenbaar?
Misschien heb jij ook wel zo’n voorbeeld. Er is een klein voorval tussen jou en een ander, maar bij jou hakt het er enorm in. Je emotionele reactie is veel groter dan in feite bij dit voorval past. En je blíjft het voorval maar uitpluizen. Piekeren, dan weer boos op de ander, dan weer boos op jezelf, en alsmaar de waarom?!-vraag.
Frustratie boven water, pijn onder water
Ik teken een ijsberg op mijn flipover, ze kent het beeld wel. Slechts 1/7 van de ijsberg zie je. Dit deel, dat boven water uitsteekt, is van ieder mens het zichtbare deel. In woorden, lichaamstaal en gedrag. Maar het grootste deel van de ijsberg zit onder water
Als een kleine gebeurtenis je veel meer raakt dan je zou mogen verwachten, dan heeft dat niet alleen met die gebeurtenis te maken. Er is dan een pijnlijke plek ‘onder water’ geraakt.
Mijn cliënte was de hele week met het voorval zelf bezig, en waarom haar vriendin zo deed, maar daar ging het niet om. Ze moest ‘onder water’ kijken om te begrijpen wat er gebeurde.
Onder water kijken
Ik vraag heel precies naar haar gevoelens, gedachten en gedrag bij het voorval. Ze voelde haar hartslag omhoog schieten, en haar adem versnellen. Ze kreeg klamme handen. Het voelde onveilig, ze kroop in haar schulp, en maakte geen oogcontact meer. Tegelijkertijd was ze ook kwaad.
En ik vraag wat haar pijnlijke plek onder water is. Wanneer ze eerder dit gevoel had. En dan vallen er langzaam een heleboel kwartjes.
Overlevingsgedrag als vertrouwde jas
Ik ken deze vrouw al een poosje. Ze is vroeger wel eens gepest op school. En later nog eens, op haar sportclub.
Als reactie daarop probeert ze nu altijd een goede en lieve vriendin te zijn, om dat maar niet meer te laten gebeuren. Maar ook door geen fouten te maken op haar werk, zodat niemand wat aan te merken heeft. En vooral ook om zelf zoveel mogelijk een situatie in de hand te houden, zodat er niks onverwachts gebeurt. Dit zijn haar vertrouwde patronen.
Ze kwam bij mij om losser te komen van die patronen. Omdat ze haar zoveel energie en gepieker kosten.
Maar de link met haar pijnplek had ze nog nooit gelegd. Dat doet ze nu. Ze is er stil van.
De universele pijn van afwijzing
Ieder mens heeft zo zijn eigen pijnplekken ‘onder water’. Maar de pijn van afwijzing kent vrijwel iedereen. Ook al ben je vroeger niet gepest; elk mens is van nature gevoelig voor het gevoel van afwijzing. En ja, de meer sensitieve mensen zijn daar extra gevoelig voor. En als die pijn geraakt wordt, komen ze rechtstreeks weer in dat akelige gevoel van vroeger. En willen ze het liefst onder de vloer verdwijnen.
Onder water kijken levert meestal meer op
Bij veel van mijn cliënten is de angst voor (de pijn van) afwijzing onbewust een belangrijke drijfveer om sterk over hun grenzen te (laten) gaan. Zodat ze niet wéér dat gevoel hoeven ervaren. Maar dat gedrag is zó vertrouwd geworden dat ze niet meer weten waar het vandaan komt. En pas als het lukt om dat wel te zien, en de pijn ‘onder water’ te verzorgen, lukt het om patronen ‘boven water’ losser te laten
Het gaat vaak niet om jou
Toen mijn cliënte na lang dubben het gesprek met haar vriendin aanging, bleek dat die zich van geen kwaad bewust was. Gewoon, een snelle, jolige opmerking, zoals ze dat zo vaak doet. He-le-maal niet met de bedoeling haar te kwetsen. En na 8 dagen piekeren was in 1 minuut de kou uit de lucht…. En zo gaat het dus veel vaker. Pffffft.
Niet loslaten, maar onderzoeken en verzorgen
De sessie is afgelopen. Mijn cliënte gaat met een vol hoofd naar huis. Genoeg stof om te laten bezinken. En ik denk dat ik weet waar ze de volgende keer mee verder wil. En dat ze dat aandurft. Wéten waar je ongemak vandaag komt is een startpunt. Maar het leren verzorgen van oude pijn levert de meeste winst.
Ontspanningsoefening: de kaakontspanner
Onze kaken zijn erg sterke spieren. Vaak houden ze veel spanning vast, ook al merk je dat niet altijd op. Met deze gemakkelijke oefening kun je snel wat spanning losweken.
- ga rustig zitten
- zet aan beide kanten van je gezicht 3 vingers op je kaakgewricht, en draai zachtjes rondjes, met de klok mee, tot je gaat gapen of slikken
- doe daarna hetzelfde, maar draai nu de andere kant op
- misschien blijf je daarna nog wat doorgapen; dat is helemaal prima!
- merk na afloop op of er iets is veranderd; mogelijk in je kaken, maar wellicht ook in andere lichaamsdelen, of in je adem
Tip voor ouders met jonge kinderen: Goede informatie over het omgaan met hoogsensitieve kinderen
Graag wijs ik op de site eigentijdse kinderen, van Juliska Bacher. Zij heeft in Weesp een praktijk voor de coaching van hoogsensitieve kinderen en hun ouders. Ze geeft diverse cursussen, voor ouders en professionals. Maar ze schrijft ook regelmatig een zeer informatieve nieuwsbrief waarop je je kunt abonneren. Ze legt daarin vooral goed uit hoe je om kunt gaan met de soms heftige emoties en gevoelens van je kind
Tenslotte
Misschien brengt bovenstaande tekst iets in jou teweeg. Verzand jij vaak in gepieker na een ontmoeting? Word je kwaad op jezelf omdat je vindt dat je het helemaal anders had moeten doen?
Hoe goed ken jij je ijsberg? Heb je je pijnplekken onder water in beeld? En je vertrouwde patronen om die pijn zoveel mogelijk te omzeilen? En weet je manieren om die pijn juist te verzorgen, zodat hij zachter wordt? Zodat je in het dagelijks leven minder gauw van slag raakt, minder piekert en makkelijker kunt reageren?
Wees welkom als je denkt dat ik je daar een handje bij kan helpen.
Hartelijke groet,
Mieke de Maaré